„MAŁOPOLSKA - PRZYSZŁOŚĆ W PRZESZŁOŚCI”.
Renowacja Zabytkowych Obiektów Architektury Drewnianej w Małopolsce jako Program Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Małopolski.
Krynica Zdrój, lipiec 2015
1. CEL.
Celem programu „Małopolska - Przyszłość w Przeszłości” jest KOMPLEKSOWA, PROFESJONALNA, SKUTECZNA I TRWAŁA RENOWACJA ZABYTKOWYCH OBIEKTÓW ARCHITEKTURY DREWNIANEJ W MAŁOPOLSCE, JAKO REALIZACJA OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO MAŁOPOLSKI, w szczególności:
a) zahamowanie procesów degradacji zabytków i poprawa stanu ich zachowania,
b) stosowanie wymogów konserwatorskich i kompleksowość podejmowanych działań,
c) odnowa regionalnej architektury, ochrona przed zniszczeniem, wspieranie i zachęcanie właścicieli zabytkowych obiektów do podejmowania prac rewaloryzacyjno – konserwatorskich,
d) wdrożenie programowej ochrony zabytków architektury drewnianej (zwłaszcza ujętych w Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce),
e) zapewnienie bezpieczeństwa obiektów zabytkowych,
f) utrzymanie atrakcyjności turystycznej regionu opartej na walorach dziedzictwa kulturowego.
2. ADRESACI.
PROGRAM JEST DEDYKOWANY DLA ADMINISTRATORÓW LUB WŁAŚCICIELI OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH Z MAŁOPOLSKI WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW, którzy chcieliby skorzystać z dofinansowania ze środków unijnych dla wykonania niezbędnych prac konserwatorskich w latach 2015 – 2022.
Szczególnymi adresatami programu są obiekty drewniane: kościoły (125), cerkwie (49), dzwonnice (5) , dwory i wille (25), zespoły zabudowań (23), skanseny (9) i muzea (16), (o ile obiekty tam istniejące wpisane są do rejestru zabytków) ZNAJDUJĄCE SIĘ NA SZLAKU ARCHITEKTURY DREWNIANEJ W MAŁOPOLSCE (252), KTÓRE POSIADAJĄ ZABEZPIECZENIE PRZECIWPOŻAROWE NA POZIOMIE NIEWYSTARCZAJĄCYM, a chcieliby doprowadzić drewno użyte do budowy tych obiektów (na zewnątrz i wewnątrz) do stopnia trudno-zapalności, zachowując przy tym ich unikalność, strukturę, czy też kolorystykę.
3. OBSZAR REALIZACJI.
Na terenie Małopolski, ze względów organizacyjnych program przewiduje podział na 4 obszary działania: KRAKÓW i okolice, TARNÓW i okolice, ORAWA, PODHALE, SPISZ I PIENINY, NOWY SĄCZ i okolice.
4. ZAKRES PRAC OBJĘTYCH PROGRAMEM.
Program obejmuje:
a) zaproszenie administratorów obiektów zabytkowych do uczestnictwa w programie,
b) wykonanie indywidualnego opracowania konserwatorskiego (inwentaryzacja, badania konstrukcyjne, zalecenia konserwatorskie) dla danego obiektu przez stowarzyszone pracownie konserwatorskie,
c) wykonanie projektu zabezpieczenia przeciwpożarowego,
d) przygotowanie i złożenie kompletnego wniosku o pozwolenie na wykonanie prac konserwatorskich przez koordynatora programu,
e) realizacja prac konserwatorskich przez koordynatora programu wspólnie z innymi pracowniami konserwatorskimi, w szczególności:
- ekspertyza renowacji obiektu i dobór preparatów dostosowanych do indywidualnych wymogów danego obiektu zabytkowego,
- przygotowanie podłoża, poprzez umycie, szczotkowanie lub piaskowanie drewna,
- skuteczna i trwała ochrona drewna przed insektami, owadami i przeciw grzybom,
- renowacja drewna – wzmocnienie, uzupełnienie lub rekonstrukcja drewna, w sposób, który wstrzyma procesy niszczące oraz przywróci utracone parametry techniczne obiektu,
- neutralizacja czynników szkodliwych (wilgoć, glony, sinizna, promieniowanie UV),
- aplikacja wodorozcieńczalnego impregnatu (bez zawartości boru, nie krystalizującego się)
do malowania ręcznego, który doprowadza drewno (na zewnątrz i wewnątrz), w trwały sposób
do stopnia trudno-zapalności; zarówno w systemie kryjącym jak i lazurującym,
- przegląd i ewentualna naprawa instalacji elektrycznej obiektu,
- przegląd i ewentualne wykonanie instalacji przeciwwłamaniowej,
- instalacja sygnalizacji pożarowej, ewentualnie system monitoringu pożarowego,
- nadzór wykonanych prac od strony merytorycznej,
- doprowadzenie do prawidłowych odbiorów budowlanych wykonanych prac,
- cykliczne przeglądy i w razie konieczności ponawianie programu konserwatorskiego,
f) przygotowanie wniosków aplikacyjnych wraz z załącznikami o dofinansowanie lub refinansowanie prac konserwatorskich (beneficjentem dofinansowania jest administrator obiektu zabytkowego) oraz końcowe rozliczenie środków,
g) doprowadzenie do utworzenia nowej funkcji kulturalnej restaurowanego obiektu (np. dołączenie obiektu do cyklu koncertów „Muzyka zaklęta w drewnie” lub innych cyklicznych wydarzeń kulturalnych w Małopolsce, digitalizacja obiektu lub utworzenie interaktywnego wirtualnego muzeum)
h) przygotowanie stanu faktycznego oraz dokumentacji obiektu pod względem możliwości fakultatywnego dokonania ubezpieczenia obiektu zabytkowego,
i) promowanie odrestaurowanych obiektów architektury drewnianej jako obiektów dobra narodowego o szczególnych walorach historycznych, artystycznych, naukowych i kulturowych.
5. DOFINANSOWANIE Z REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJENGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO - DZIEDZICTWO REGIONALNE.
5. 1. Źródło dofinansowania: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020; Dział 6. Dziedzictwo Regionalne o wartości 31 mln euro w Małopolsce.
5. 2. Kwota dofinansowania z zewnętrznych środków unijnych:
a) dla obiektów, które nie generują zysku stanowi do 75% wartość prac,
b) dla obiektów, które generują zyski mieści się w przedziale 50-55% wartości prac.
5. 3. Wartość prac na pojedynczym, małym obiekcie może wynieść do 3.000.000,- złotych netto;
natomiast wartość prac na dużym obiekcie może wynieść do 8.000.000,- złotych netto.
5. 4. Podział funduszy odbywa się w drodze konkursu, w którym zwyciężą projekty najlepiej przygotowane pod względem kompleksowości prac, skuteczności metod oraz profesjonalnego wykonania.
5. 5. Harmonogram programu:
a) III kw 2015 - IV kw. 2015: utworzenie listy uczestników programu,
b) IV kw. 2015 - I kw. 2016: złożenie wniosków od dofinansowanie,
c) I kw. 2016 – IV kw. 2022: realizacja prac i rozliczenie dofinansowania.
6. DOFINANSOWANIE Z PROGRAMU OPERACYJNEGO MINISTERSTWA KULTURY i DZIEDZICTWA NARODOWEGO - INFRASTUKTURA I ŚRODOWISKO - OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ROZWÓJ ZASOBÓW KULTURY.
6. 1. Źródło dofinansowania: Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego - VIII Oś Priorytetowa Ochrona Dziedzictwa Kulturowego i Rozwój Zasobów Kultury Regionalny na lata 2014-2020 o wartości 467,30 mln euro w Polsce.
6. 2. Kwota dofinansowania z zewnętrznych środków unijnych = 85%.
6. 3. Maksymalna wartość projektów – 5 mln euro;
(dla obiektów wpisanych na Listę Unesco, znajdujących się w obszarze Unesco 10 mln euro).
Minimalna wartość projektów – 2 mln euro, z wyłączeniem projektów realizowanych przez instytucje kultury oraz zakupów trwałego wyposażenia – 0,5 mln euro.
6. 4. Typy projektów:
a) prace konserwatorskie, restauratorskie oraz roboty budowlane przy obiektach i na obszarach zabytkowych i zespołach tych obiektów oraz w ich otoczeniu,
b) rozbudowa, przebudowa i remont niezabytkowej infrastruktury na cele działalności kulturalnej, edukacji artystycznej, archiwów,
c) zakup trwałego wyposażenia do prowadzenia działalności kulturalnej, w tym edukacji artystycznej oraz realizacji prac konserwatorskich,
d) modernizacja wystaw stałych.
e) ochrona i zachowanie ogrodów i parków,
f) konserwacja zabytków ruchomych oraz zabytkowych muzealiów, starodruków, księgozbiorów, materiałów bibliotecznych, archiwalnych i zbiorów audiowizualnych oraz ich ochrona i udostępnienie poprzez proces digitalizacji,
g) zabezpieczenie obiektów przed kradzieżą i zniszczeniem,
h) rozbudowa, przebudowa i remont pomieszczeń lub obiektów z przeznaczeniem na magazyny studyjne.
6. 5. W 2015 roku nie będą przyjmowane projekty składane przez partnerstwa projektowe.
6. 6. Zakres wsparcia.
Jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, organizacje pozarządowe, kościoły i związki wyznaniowe, będą mogły ubiegać się o dofinansowanie wyłącznie na:
a) projekty dotyczące obiektów wpisanych na Listę UNESCO lub uznanych za Pomniki Historii,
b) projekty mieszczące się m. in. w zakresie konserwacji, restauracji, rewaloryzacji ZABYTKÓW DREWNIANYCH (zarówno nieruchomych, jak i ruchomych).
6. 7. Podział funduszy odbywa się w drodze konkursu, w którym zwyciężą projekty najlepiej przygotowane pod względem kompleksowości prac, skuteczności metod oraz profesjonalnego wykonania.
6. 8. Dokumentacja aplikacyjna.
Na etapie składania wniosku wymagane jest złożenie PEŁNEJ dokumentacji aplikacyjnej. Projekty złożone do konkursu powinny być gotowe do realizacji.
Wymagane załączniki:
a) studium wykonalności – osobna prezentacja,
b) określenie głównego typu projektu – wg określonego wzoru,
c) dokument potwierdzający posiadanie przez wnioskodawcę tytułu prawnego do nieruchomości,
d) dokument potwierdzający posiadanie środków na wkład własny (dokument bankowy, promesa kredytowa, gwarancja bankowa, dokument potwierdzający zapewnienie wkładu własnego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego),
e) dokumenty określające koszty realizacji projektu (kosztorys inwestorski, analiza rynku, sposób kalkulacji),
f) dokumentacja fotograficzna przedmiotu projektu, mapa oświadczenia,
g) pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie prac objętych wnioskiem wraz z programem prac konserwatorskich, ostateczne pozwolenie na budowę, inne pozwolenia administracyjno-prawne niezbędne do realizacji projektu.
6. 9. Harmonogram programu:
a) ogłoszenie o naborze jest podawane do publicznej wiadomości co najmniej 30 dni przed planowanym rozpoczęciem wniosków o dofinansowanie projektu,
b) nabór wniosków w konkursie zamkniętym będzie organizowany CYKLICZNIE w latach 2016, 2017 2018, 2019.
7. KORZYŚCI PŁYNĄCE Z UCZESTNICTWA W PROGRAMIE.
Poprzez pracę zespołową istnieje wiele korzyści dla pojedynczego administratora lub właściciela obiektu zabytkowego. Uczestnik programu:
a) ma dostęp do wiedzy ekspertów w dziedzinie renowacji zabytków,
b) zlecenie i przygotowanie opracowania konserwatorskiego leży pod stronie koordynatora projektu,
c) przygotowanie i złożenie kompletnego wniosku o wydanie pozwolenia na prace konserwatorskie leży po stronie koordynatora projektu,
d) system preparatów niezbędnych do wykonania prac konserwatorskich pochodzi o znanego i cenionego producenta środków do konserwacji zabytków, a ich rodzaj i ilość jest dobierana indywidualnie do każdego obiektu, koordynator projektu zajmuje się zamówieniem i dostawą tych preparatów na miejsce realizacji prac,
e) poprzez pracownie konserwatorskie i wyspecjalizowane firmy wykonawcze koordynator projektu wykonuje prace zgodnie z programem konserwatorskim, uzgodnionym harmonogramem prac oraz sprawuje nadzór budowlany i konserwatorski nad prawidłową realizacją i końcowym odbiorem prac,
f) poprzez wyspecjalizowane firmy koordynator projektu dokonuje przeglądu technicznego obiektu, a w przypadku konieczności w porozumieniu z inwestorem wykonuje lub zleca wykonanie niezbędnych prac budowlanych w celu doprowadzenia do bezpiecznego użytkowania obiektu,
g) uczestnik programu wnioskuje o przyznanie dotacji i jest bezpośrednim beneficjentem dotacji, koordynator projektu w oparciu o wyspecjalizowaną firmę przygotowuje kompletny wniosek o dofinansowanie,
h) uczestnictwo w programie nie wiąże się z żadnymi opłatami wstępnymi lub innymi wstępnymi zobowiązaniami.
8. PODSUMOWANIE.
- znaleźliśmy SKUTECZNY I TRWAŁY SPOSÓB NA ZABEZPIECZENIE PRZECIWPOŻAROWE ZABYTKOWEGO DREWNA,
- tworzymy DUŻY ZESPÓŁ EKSPERTÓW I FACHOWCÓW W DZIEDZINIE RENOWACJI ZABYTKÓW W MAŁOPOLSCE,
- wiemy jak pozyskać FUNDUSZE NA DOFINANSOWANIE PRAC KONSERWATORSKICH,
- ZABYTKI ARCHITEKTURY DREWNIANEJ W MAŁOPOLSCE TO DOBRA NARODOWE, które były przed nami i niech zostaną DUM MUNDUS DURAT.
W przypadku dodatkowych zapytań pozostajemy do Państwa dyspozycji:
Koordynator programu:
Jarosław Małek
TATRAN GROUP Sp. z o. o.
ul. Elektrodowa 45, 33-300 Nowy Sącz
tel.: +48 (18) 540 93 88
fax: +48 (18) 540 93 99
mobile: +48 (500) 450 670
e-mail: jaroslaw.malek@tatran.pl
